اسید شویی در تعمیرات اساسی واحد ۴ نیروگاه طوس با موفقیت انجام شد.

با بررسی ها و آزمایشات انجام شده مشخص گردید، لوله های واتروال، سوپر هیتر و ساپورتینگ های واحد۴ نیروگاه، در تعمیرات اساسی نیاز به اسید شویی دارند و باتوجه به اینکه تاکنون، اسید شویی تمامی لوله های یک واحد در نیروگاه، بصورت یکباره انجام نشده است، با طراحی یک دستورالعمل و نقشه جدید و با مشارکت امورهای شیمی، بهره برداری، مکانیک، الکتریک و دفتر مهندسی شرکت، این مهم صورت پذیرفت.

راندمان همواره مهمترین پارامتر موثر در بیان میزان کارایی یک واحد صنعتی می باشد. این پارامتر در نیروگاه ها با توجه به قیمت سوخت و مشکلات ناشی از کاهش راندمان، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. یکی از مهمترین قسمت های نیروگاه که بر روی راندمان تاثیر بسزایی دارد، بویلر نیروگاه ها می باشد. میزان رسوبات خارجی و داخلی، نحوه اتمایز شدن سوخت مازوت، نحوه آرایش مشعل ها و … بر روی راندمان تاثیر بسزایی دارند.
همانطور که مطرح شد، رسوبات داخلی لوله های بویلر بر روی راندمان حرارتی تاثیر بسزایی دارند. بخش اصلی رسوبات روی سطوح داخلی لوله های بویلر(در سیستم نگهداری به روش AVT) متشکل از اکسید مغناطیسی آهن است. این اکسید به عنوان یک لایه محافظ عمل نموده و از خوردگی آهن(Fe) جلوگیری می کند. اما به مرور زمان با افزایش ضخامت رسوبات، حرارت زیاد ناشی از احتراق باعث افزایش دمای بیش از حد جداره خارجی لوله های بویلر شده(Overheating) و در نهایت منجر به نقص در آنها می شود. لایه محافظ اکسید مغناطیسی آهن، سیاه رنگ با ضخامت حدود ۲/۰ تا mm 7/0 است و برای جلوگیری از خوردگی لوله ها، چسبیده به سطح، بسیار متراکم و تقریباً فاقد هر گونه خلل و فرج
( porosity < 5% ) می باشد. افزایش ضخامت لایه محافظ به ۱ تا mm 2 باعث اتلاف حرارتی بالایی در بویلر می شود.
آزمایش ها برای تعیین میزان رسوبات داخلی و لزوم انجام عملیات اسید شویی، در هنگام اورهال واحدها انجام می شود. این تست ها روی قسمت هایی از بویلر با فلاکس حرارتی بالا( مثل لوله های واتر وال که روبروی مشعل ها قرار دارند) انجام می شود. بر اساس دستورالعمل های موجود در صورتی که مقدار رسوبات در نمونه ها به بیش از 400gr/m2 افزایش یابد اسیدشویی بویلر لازم است. مطابق استاندارد VGB-R513 e اگر این مقدار به بیش از 500gr/m2 افزایش یابد اسید شویی لازم است.
میزان رسوبات داخلی در تعمیرات نیمه اساسی در ۲۵۰۰۰۰ ساعت کارکرد این واحد، 553gr/m2و برای لوله های سوپرهیتر میزان 853gr/m2 بدست آمده است. از این رو لوله های واتروال نیازمند به اسیدشویی اعلام شدند.
از طرفی با توجه به اینکه لوله های سوپر هیتر ۲ و ۳ در طی این اورهال(retube) تعویض شدند، لذا برای حذف رسوبات سوپر هیتر۱ و چربی زدایی و حذف رسوبات داخل سوپر هیتر۲ و۳ مانند زنگ آهن و پلیسه های ناشی از جوشکاری لوله ها، مقرر شد اسید شویی کلیه لوله ها انجام گردد.
مانند اکثر فعالیت های نیروگاهی، عملیات اسیدشویی یک کار گروهی و گسترده در نیروگاه بوده که مستلزم همکاری تمامی قسمت های نیروگاه می باشد. از گروه مالی اداری(خرید تجهیزات و مواد مورد نیاز) تا گروه دفتر فنی(ایمنی و نظارت) تا گروه های تعمیرات(نصب تجهیزات) و در هنگام اجرای این عملیات؛ امور شیمی، امور بهره برداری ، دفتر مهندسی و نظارت و تمامی گروه های مربوطه فعال و حاضر می باشند.
اصولاً مراحل کار به شرح زیر می باشند:
– خرید مواد و تجهیزات مورد نیاز
– آماده سازی محیط کار شامل انتقال کانکس آزمایشگاهی، ایجاد روشنایی و نصب تجهیزات شامل جوشکاری مسیرهای اسیدشویی، نصب پمپ ها و تابلوی برق و …
– اجرای اسیدشویی
فرایند اجرای اسیدشویی به طور خلاصه دارای مراحل زیر می باشد که در چهار روزکاری انجام می شود:
1-فلاشینگ اولیه: در این مرحله آب با سرعت قابل قبولی از درون لوله ها عبور می کند و آلودگیهای احتمالی در جداره لوله ها حذف می شود.
2-تزریق و حذف(wetting agent): در این مرحلع با افزودن یک ماده detergent ضمن نفوذ آب به لایه های زیرین رسوب و همچنین تزریق فسفات
( یک بار ضغیف) به عنوان حذف کننده چربی های درون لوله های تازه تعویض شده، سبب سست شدن رسوب و حل شدن بهتر آن ها، درون اسید می شوند.
3-اسید زنی(Acid cleaning)
در نیروگاه طوس فرایند اسیدشویی با اسید سیتریک ۵% در حضور بازدارنده انجام می گیرد. در این مرحله تا بیش از ۹۰% لایه روسوب داخلی حذف می شود.
4-ایجاد لایه پسیو مقدماتی(temporary passivation )
پس از حذف لایه محافظ قبلی از روی لوله ها، یک لایه جدید بسیار نازک جهت محافظت از خوردگی بر روی سطح داخلی لوله ها در این مرحله ایجاد می گردد.
5- پخت لایه پسیو(final passivation)
در این مرحله لایه نازک محافظی که در مرحله قبل ایجاد شده بود به لایه اکسید مغناطیسی تبدیل می شود. این فرایند به کمک هیدرازین در فشار و دمای بالا انجام می گردد.
در ادامه بویلر تخلیه و جهت راه اندازی در اختیار بهره برداری قرار می گیرد.